İlhan Koçulu
Peynir Ustası / Aktivist
İlhan Koçulu, uzak geçmişinde çobanlık yaparak geçinen, son yüz elli yıldır da peynir üreten, kökleri Kafkasya’ya uzanan, Zavotlu (Boğatepe Köyü/Kars) bir aileye mensup dördüncü kuşak bir peynir ustasıdır. Doğal kaynakları ve onların sürdürülebilir kullanımını düşünen, savunan ve zamanının neredeyse tamamını bu anlayışın yayılması için yaptığı çalışmalara adayan bir aktivisttir. “Eylemlilik ve örgütlenme” çok önemsediği ve bir parçası olduğu her işte, faaliyette olmazsa olmaz iki kavramdır. 2000’li yıllarda Doğu Anadolu Kalkınma Kooperatifi’nin, Slow Food Kars Birliği’nin, köyündeki kadınlarla birlikte Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği’nin ve Tohum İzi Derneği’nin kuruluşlarına öncülük etmiştir. Köyleri gezerek geleneksel tarım bilgisi ve bilgeliğine bağlı yerel tohumların ekim dikiminin yaygınlaştırılması ve ürünlerinin yararlanıcılarla buluşturulması, antik bir buğday tohumu olan kavılcanın yaygınlaştırılması çalışmalarını yapmıştır. Köyünde kurucusu olduğu Eko Müze Zavot (peynir müzesi) aracılığıyla kültürel taşıyıcımız olan yerel peynir çeşitlerimizi yeniden üretime kazandırma çalışmalarını sürdürmektedir. Köyde tıbbi aromatik bitki kurutma atölyesi kurulması, kamu-özel sektör, üniversite ve sivil toplum isbirliğinde Kars Kaşarı’nın coğrafi işaretinin alınması, Boğatepe gravyerinin “presidium” olarak tescillenmesi, dayanışmacı turizm başlığı ile uluslararası ağ içinde köylerde turizm başlatması, Boğatepeli kadınların Fransızca öğrenerek evlerini turizm faaliyetlerine açmaları ve beraberinde köyde yaşanan sosyal değişim Koçulu’nun yıllar içerisinde sessiz sedasız mütevazi maddi ve manevi şartlarla gerçekleştirdiği çalışmalardan birkaçıdır. Geleneksel üretim bilgi ve biçimleri, kolektif hafıza, somut olmayan kültürel miras, sözlü tarih çalışmaları, biyolojik ve kültürel çeşitliliğin devam ettirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması gibi konular İlhan Koçulu’nun çalışmalarına ilham olmaya devam etmektedir.